Sosyolojik Eleştiri Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Sosyolojik eleştiri nedir? Özellikleri nelerdir? Eleştiri kuramları... Edebiyat eleştirisi... Toplum bilimsel eleştiri... Edebiyat kuramları... Detaylar Butik Kitap'ta...

01 Feb 2023 Genel 476

Sosyolojik eleştiri nedir? Özellikleri nelerdir?

Yazınsal bir yapıtın ırk-çevre-an (zaman) anlayışına göre tenkit edilebileceğini ortaya koyan Madam de Steal’in bu yöntemi, Marksist eleştiriden etkilenmiştir. Servet-i Fünun (Edebiyat-ı Cedide) döneminin tenkit pratiği olan bu yöntem çerçevesinde bir yapıt belli bir ulusun kültür değerleri etrafında, çevresinde ve belli bir dönemde meydana getirilir.

Toplumsal kurumlar yazınsal yapıtın çok yönlü olarak etkilemektedir. Sosyolojik eleştiri bir yapıtta söz konusu kurumların izlerini bulmak ister. Edebiyat sosyolojisinin ortaya çıkmasına da vesile olmuştur. Hyppolitte Taine, sosyolojik eleştiriyi “ırk-çevre-an” kuramı çerçevesinde yapmış, Edebiyat-ı Cedide eleştirmenleri de bu teoriyi edebi eleştiride kullanmışlardır.

Sosyolojik eleştiride yazarın/şairin toplumla ilişkisi, esere yansıyan toplumsal durumlar, bireyin toplum içindeki konumu, yabancılaşma, toplumsal kurumlar, toplumu oluşturan topluluklar üzerinde durulmaktadır.

Belli bir çevrede yaşayan bir ırk, o çevrenin zamanının ruhundan bir biçimde etkilenmektedir. Sosyolojik eleştiri, yapıtlarda bunları bulmaya gayret etmektedir.