Dilbilim Nedir? Alt Alanları Nelerdir?
Dilbilim nedir? Özellikleri nelerdir? Dilbilimin alt alanları nelerdir? Dil bilim kuralları... Dil bilim, filoloji, betimlemeli dilbilim, kuramsal dilbilim, metin dilbilim... Detaylar Butik Kitap'ta...
16 Jul 2021
Genel
553
Dilbilim nedir? Alt alanları nelerdir?
- Dilbilimin inceleme alanı dildir. Dilbilim, insan dili denen olgunun özelliklerini araştırır ve onun niteliğini ortaya çıkarmayı amaçlar.
- Betimlemeli dilbilim, dillerin kendilerine özgü birim ve kurallarını ele alır. Her dilin sesbilimsel, biçimbilimsel, sözdizimsel ve anlambilimsel özelliklerini betimler. Türkçenin, İngilizcenin, Japoncanın dilbilgisi kitapları bu dillerin yapısal özelliklerini içerir. Dilbilgisi kitaplarındaki kurallar, o dilin anadili konuşucularının dilbilgisel olarak kabul ettikleri yapı kuralları betimler.
- Kuramsal dilbilim, dillerde görülen özellikleri, bir kuram çerçevesinde açıklamayı amaçlar ve bu dile özgü nitelikleri dil evrenselleri çerçevesinde ele alır. Her dilin dilbilgisinde o dile özgü yapı ve kurallar olmasına karşın, bütün dillerdeki yapıların niteliğini belirleyen ilke ve değiştirgenler bulunmaktadır. Kuramsal dilbilim bu evrensel ilke ve değiştirgenlerin niteliğini belirlemeyi ve dillerde bazı tür yapı ve kuralların neden görülmediğini açıklamayı amaçlamaktadır.
- Metin dilbilim, bir metni oluşturan öğelerin ve metindeki dilsel düzenleri çözümlenmeyi amaçlamaktadır. Gerek sözlü gerek yazılı metinleri işlev ve iletişim değeri açısından ele alır ve bunları metni oluşturan öğelerin yapısal ve işlevsel düzenleri, metin tür ve alt türleri ve biçembilim ve söz-bilim ilişkileri açısından inceler. Metnin tek tek cümleleri değil, metnin tümüyle ilgilenen metin dilbilim, metni oluşturan bu öğeler arasındaki ilişkiyi ve bir bütün olan metnin yapısını ortaya çıkartmaya çalışır. Cümle-ötesi bir anlayışla hareket eder, çünkü cümleler birbirinden bağımsız değildir. Herhangi bir metni, dilsel olgu yapan öğeleri belirler. Metnin yüzey ve derin anlamları üzerinde durur. Metni oluşturan tutarlılığın peşindedir. Tutarlılık, anlam ve mantık bağıdır. Bir metni oluşturan bütünlük 1. Yapısal 2. Cümleler-arası 3. Metin oluşturucu anlamlama ilişkileriyle sağlanır.
