Divan Edebiyatında Nesir (Düz Yazı)
Divan Edebiyatı'nda nesir (düz yazı)... Klasik Türk edebiyatı... Divan şiiri... Düz yazı... Nesir... Detaylar Butik Kitap'ta...
08 Mar 2023
Genel
313
Divan Edebiyatı'nda nesir (düz yazı)
Bir şiir edebiyatı olan Divan Edebiyatı’nda pek çok nesir türü bulunmaktadır. İnşa bu edebiyatta düz yazıya verilen isimdir. İnşa yazarına da münşi denmektedir. Nesirlerin toplandığı mecmualara da münşeat denmektedir. (Münşeat ayrıca mektup karşılığı olarak da kullanılmaktadır.) Divan Edebiyatı’nda düz yazı dil ve üslup açısından üç kategoride değerlendirilmektedir:
- Sade Nesir: Sanatsız ve yalın nesir türüdür. Tefsir, hadis, din ve tasavvuf kitapları, menakıpname, tarih ve destanlar bu kategoride değerlendirilir. Seydi Ali Reis’in Miratü’l-Memalik (16. yy), Sehi Bey’in Heşt Behişt adlı tezkiresi (16. yy), Aşıkpaşazade’nin Tevarih-i Al-i Osman adlı tarihi (15. yy), Mercimek Ahmed’in Kabusname tercümesi (15. yy), Kul Mesud’un Kelile ve Dimne tercümesi (14. yy) sade nesre örnektir.
- Orta Nesir: Günlük dilden farklı bir dilin kullanıldığı, yer yer süslü nesrin imkanlarından yararlanılan, öğretici bir amacı olan nesir türüdür. Tarih, gezi, coğrafya ve din kitaplarında kullanılır. Koçi Bey’in Risalesi (17. yy), Naima Tarihi (17. yy) ve Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi (17. yy) bu türe örnek olarak gösterilir.
- Süslü Nesir: Münşilerin hünerlerini göstermek için yazdıkları, içlerinde bol miktarda Arapça ve Farsça sözcük ve tamlamanın bulunduğu, seci ve edebi sanatlarla dolu olan nesir türüdür. Anlaşılması güç cümleler bulunmaktadır. Şiirsel bir üslup oluşturulmaya çalışılır. “İnşa” terimi asıl itibarıyla süslü nesir türleri için kullanılmaktadır. Süslü nesrin ilk örneği Sinan Paşa’nın Tazarrunamesi’dir (15. yy). Veysi ve Nergisi’nin eserleri (17. yy) ile Fuzuli’ninŞikayetnamesi (16. yy) süslü nesir örnekleridir.
