Metin ve Gelenek Arasındaki İlişki
Metin ve gelenek... Tradition... Edebiyat ile gelenek arasındaki ilişki... Gelenekten yararlanma... Gelenek ve şiir ilişkisi... Geleneğin edebiyattaki yeri... Detaylar Butik Kitap'ta...
Metin ve gelenek arasındaki ilişki
Gelenek geniş kapsamlı bir kavramdır. Toplumbilimden siyaset bilime, edebiyattan antropolojiye kadar pek çok bilim dalının inceleme alanına girer. Türk Dil Kurumu'nun çevrimiçi sözlüğünde "gelenek" sözcüğü şu anlamlarla yer alır:
"Bir toplumda, bir toplulukta eskiden kalmış olmaları dolayısıyla saygın tutulup kuşaktan kuşağa iletilen, yaptırım gücü olan kültürel kalıntılar, alışkanlıklar, bilgi, töre ve davranışlar, anane, tradisyon."
Gelenek kavramı, edebiyat biliminin de inceleme alanına girer. Özellikle metinler arası ilişkiler yoluyla iki metin arasındaki ilişki incelendiğinde ister istemez karşımıza gelenek kavramı çıkar. Gelenek, zaman içinde oluşan ve belli kuralları, özellikleri barındıran bir bütündür. Bir gelenek içinde her metin, kendi tarzında daha önce yazılmış birçok metinden yararlandığı gibi, daha sonra yazılacaklara da kaynaklık eder. Gelenek terimine iki şekilde bakmak mümkündür: İlkinde edebi gelenekten yararlanan edebiyat sanatçısı, kendisinden önce meydana getirilmiş türsel ve şeklî hususları kullanarak eserini yazar. Örneğin bir Divan şairi gazel geleneğinin dışına çıkamaz ve kendisinden önce oluşturulan kuralları harfiyen uygular. Geleneğin ikinci türü modern şiirde karşımıza çıkmaktadır. Şair, modern bir duyarlılığı sergilerken gelenekten, geleneksel edebiyattan, geleneksel edebiyatın mazmunlarından yararlanır ve geçmiş-bugün-gelecek ilişkisini modern bir zihniyetle kurar. Hilmi Yavuz, Behçet Necatigil, Asaf Halet Çelebi, II. Yeni şairleri Türk ve İslam geleneğinden imge ve sembol düzeyinde geniş bir şekilde yararlanmaktadır.
