Sebk-i Hindi Akımı ve Özellikleri
Sebk-i Hindi akımı ve özellikleri... Divan edebiyatı... Divan şiiri... Klasik Türk şiiri... Eski Türk edebiyatı... Detaylar Butik Kitap'ta...
Sebk-i Hindi akımı ve özellikleri
Hindistan’da ortaya çıkmış, “Sebk-i Hindî, Sebk-i İsfahani, Sebk-i Safevi, Sebk-i Azerbaycani, Sebk-i Türkî” adlarıyla da anılmıştır. İran’dan Hindistan’a giden şairler aracılığıyla başlamıştır.
Safeviler döneminde yöneticilerin, Şiiliğin aşırı yorumunu benimseyerek diğer mezheplere mensup şairlere ilgi göstermemeleri, bu şairlerin kendileriyle daha fazla ilgilenen Hindistan’daki Türk hükümdarlarının muhitlerine göç etmeleri sonucunu doğurmuştur. Sebk-i Hindî üç koldan gelişmiştir. İran Kolu, Isfahan Kolu ve İfrati Kol
İran’da ortaya çıkıp İran ve Hindistan’da yayılan İran Kolu’nun temelinde İran’da Sebk-i Vuku denilen üslup vardır. Bu şairler, günlük hayat tecrübelerinden yararlanmış, bütüncül bir aşk ile mutlak bir sevgili düşüncesine sahip olmuşlardır. Hindistan’da Urfî ve Nazirî; İran’da ise Muhteşem ve Şifayî bu tarzı benimseyenlerdendir.
Urfî ve Saib’in temsilciliğini yaptığı Isfahan Kolu, İran’dan Hindistan’a göçen şairlerce oluşturulmuştur. Bu kol, karışık ve müphem ifadelerde aşırılığa kaçmadan aşk konusunu daha heveskâr ve sevgiliyi daha soyut anlatımla ele almıştır.
İfrati Kolu ise Hindistan’da yetişen şairlerce oluşturulmuştur. Bu şairler aşırı hayalcidir ve mazmunlarda derinleşmişlerdir. Celal Esir tarafından geliştirilmiş, Şevket-i Buharî, Bîdil-i Dehlevî gibi şairler tarafından devam ettirilmiştir. İfrati kolunun Türk edebiyatını daha çok etkilediği kabul edilmektedir.
- Hint üslubunun Türk edebiyatına tesirinden bahseden ilk isim Fuat Köprülü’dür.
- Sebk-i Hindî, XVIII. asır Türk şiirinde Şevket ve Saib’in etkisiyle iki kol hâlinde yayılmıştır. Nedîm ve Şeyh Galip üzerinde Şevket’in; Nabî, Koca Ragıp Paşa ve takipçilerinin üzerinde ise Saib’in etkisi olduğunu söyler.
- Türk şairleri Saib-i Tebrizî, Şevket-i Buharî, Urfî-yi Şirazî, Talib-i Amulî ve Kelîm-i Kâşanî’den etkilenmiştir.
- XVII. yüzyılda Nailî, Neşatî ve Fehim-i Kadîm; XVIII. yüzyılda ise Şeyh Galip bu tarzın temsilcileridir.
- Nefî’yi Sebk-i Hindî’nin bir temsilcisi saymak yerine, bu üslubu onun yenilik arayışlarının bileşenlerinden biri olarak değerlendirmek daha doğru olur.
- İnce hayaller, yeni mazmunlar, içedönük insan profili bu tarzı temsil eden şairlerin en önemli özelliğidir.
- Zincirleme tamlamalar kurmuş, yeni kelimeler kullanmışlardır.
- Mübalağa, tezat, tevriye, iham gibi sanatları kullanmışlardır.
- Tasavvufî remizler sıkça kullanılmıştır.
