Ahmet Mithat Efendi Kimdir?
Ahmet Mithat Efendi kimdir? Tanzimat edebiyatı... Türk romanı... İlk Türk romancıları... Türk romancıları... Detaylar Butik Kitap'ta...
Ahmet Mithat Efendi kimdir?
Tanzimat döneminde, bilim ve yazının neredeyse tüm alanlarda eserler üretip ve bunları toplumun dili ile kaleme alarak toplum düzeyine ve zevkine dayalı olarak düzenleyip toplum için çok yararlı bir yazınsal hareket yapan bir yazardır. Ahmet Mithat Efendi yazıları ile bir toplum okulu kurmuştur ve bunu yaşamı boyunca devam ettirmiştir.
Onun yapıtlarında derin bir bilgi ya da yapıtların kalıcılığını temin edecek bir sanatsal üstünlüğü aramamak gerekir. Eserlerinin yaşamasını değilse de ülkemizde, okuyan bir toplumsal zümrenin oluşmasını temin eden Ahmet Mithat Efendi, görevini yapmıştır.
Teknik olarak kusurlu yapıtların okur bulması, onları kaleme alırken yazarın tercih ettiği, topluma güzel gelen yalın bir dilin, toplumda merak uyandıracak unsurlar ile birleşmiş olmasından kaynaklanmaktadır. Kimi zaman bir ev ve mahalle diliyle bunlara ait toplumsal deyimleri, yapıtlarına ayrı bir keyif vermektedir.
Tarih, coğrafya, felsefe, biyoloji, fizik vb. pek çok dilde yapıt üreten romancının en çok sevdiği tür, hikayeyle romandır. Bu sahada 82 yapıtı bulunmaktadır.
Letaif-i Rivayat isimli 24 kitapta oluşan bir öykü dizisi vardır. Bunların bazıları Batı’daki yapıtlardan uyarlanmıştır. Bu ökülerde abartılı bir romantizm vardır. Olması mümkün olmayan hadiselerin öyküleştirildiği edildiği bu yapıtlar sürükleyiciliğiyle kendisini okutmuştur. En meşhur romanları, Hasan Mellah, Hüseyin Fellah, Dünyaya İkinci Geliş, Felatun Bey’le Rakım Efendi, Dürdane Hanım v.s. ’dir.
Ahmet Mithat Efendi bazı tiyatrolar da yazmışsa da bu sahada çok başarılı olamamıştır.
Eserleri...
- Yeniçeriler (1872)
- Hasan Mellâh Yahut Sır İçinde Esrar (1874)
- Dünyaya İkinci Geliş Yahut İstanbul'da Neler Olmuş (1875)
- Hüseyin Fellâh (1875)
- Felâtun Bey ile Râkım Efendi (1875)
- Karı-Koca Masalı (1875)
- Paris'te Bir Türk (1876)
- Çengi (1877, oyun)
- Süleyman Musûlî (1877)
- Yeryüzünde Bir Melek (1879)
- Henüz On Yedi Yaşında (1881)
- Karnaval (1881)
- Amiral Bing (1881)
- Vah! (1882)
- Acâib-i Âlem (1882)
- Dürdâne Hanım (1882)
- Esrâr-ı Cinâyât (1884)
- Cellâd (1884)
- Volter Yirmi Yaşında (1884)
- Hayret (1885)
- Cinli Han (1885)
- Çingene (1886)
- Demir Bey Yahut İnkişâf-ı Esrâr (1887)
- Fennî Bir Roman Yahut Amerika Doktorları (1888)
- Haydut Montari (1888)
- Arnavutlar Solyotlar (1888)
- Gürcü Kızı Yahut İntikam (1888)
- Nedâmet mi? Heyhât (1889)
- Rikalda Yahut Amerika'da Vahşet Âlemi (1889)
- Aleksandr Stradella (1889)
- Şeytankaya Tılsımı (1889)
- Müşâhedât (1890)
- Ahmed Metin ve Şîrzât (1891)
- Bir Acîbe-i Saydiyye (1894)
- Taaffüf (1895)
- Gönüllü (1896)
- Eski Mektûblar (1897)
- Mesâil-i Muğlaka (1898)
- Altın Âşıkları (1899)
- Hikmet-i Peder (1900)
- Jön Türkler (1910)
Öyküleri
- Kıssadan Hisse (1870)
- Letâif-i rivayat
- Suni'fi Zann(1870)
- Gençlik (1870)
- Esâret (1870)
- Teehhül (1870)
- Felsefe-i Zenân (1870)
- Gönül (1870)
- Mihnetkeşân (1870)
- Firkat (1870)
- Ölüm Allâhın Emri (1873)
- Bir Gerçek Hikâye (1876)
- Bir Fitnekâr (1876)
- Nasîb (1877)
- Çifte İntikam (1887)
- Para (1887)
- Kısmetinde Olanın Kaşığında Çıkar (1887)
- Diplomalı Kız (1890)
- Dolabdan Temâşâ (1890)
- İki Hud'akâr (1893)
- Emânetçi Sıdkı (1893)
- Cankurtaranlar (1893)
- Ana-Kız (1893)
- Durûb-u Emsâl-i Osmâniyye Hikamiyyatının Ahkâmını Tasvir (1872)
- Hayâl-Hakîkat (1891)
Gezi
- Avrupada Bir Cevelan (1889)
- Seyyadane Bir Cevelan (1891)
Tiyatroları
- Eyvah
- Çengi
Diğer eserleri
- Üss-i İnkılâb ve Zübdetül Hakâyık (3 cilt, 1877-78)
- Hilâl-i Ahmer Cemiyet-i İnsaniyesinin Tarihi
- Müdâfa'a (3 cilt, 1883-85)
- İstibşâr (1892)
- Beşâir
- Nizâ'-ı İlm-ü Din (4 cilt)
- Şopenhavr'ın Hikmet-i Cedidesi
- Volter
- Beşir Fuad
- Menfa (öz yaşam öyküsü)
- Çerkez Özdenler (oyun)
