Bağdatlı Ruhi Kimdir? Şiirlerinden Örnekler
Bağdatlı Ruhi kimdir? Şiirlerinden örnekler... Divan edebiyatı.... Terkib-i bent... Klasik Türk edebiyatı... Detaylar Butik Kitap'ta...
Bağdatlı Ruhi kimdir? Şiirlerinden örnekler
Asıl adı Osman, mahlası Ruhî’dir. Bağdat’ta doğup büyüdüğü için Ruhî-i Bağdâdî olarak da bilinir. Bağdat, Necef ve Kerbela, Şam, Erzurum, Hicaz, İstanbul, Konya ve Şam’da bulunmuştur. Lirik ve rindane gazeller yazmıştır. Sosyal hayata ve hadiselere duyarlıdır. Söz ve mana oyunlarına fazla yer vermez ve yine bu yüzden şiirlerine akıcılık ve sadelik hâkimdir. Seyahate düşkündür ve gezip gördüğü yerleri şiirlerinde anlatır. Dinî şiirler yazmıştır. Bu yüzden Mevlevi, Bektaşi, Hurufi olduğunu söyleyenler vardır. Fuzulî’nin Şikâyetname olarak tanınan mektubunda dile getirdiği aksaklıkları Ruhî, gazel formunun elverdiği ölçüde işler ve özellikle “eksilmede” redifli gazelinde, artık yok olmaya yüz tutmuş değerlerin ardından duyduğu acıyı dile getirerek çağının tanığı olduğunu gösterir
- Gözlemci bakış açısının ürünü olan “terkib-bend”i, ününün bugünlere ulaşmasında etkili olmuştur. Bu eserine Cevrî, Samî, Fehim, Vehbî, Kabulî, Leyla Hanım, Şeyh Galip ve Ziya Paşa tarafından nazireler söylenmiştir.
- Sabri F. Ülgener, Ruhî’nin “terkib-bendin”i esas alarak devrin zihniyet yapısına dair çözümlemelere girişmiştir.
- Ruhî Divanı’nda ikisi manzum mektup olmak üzere 40 kaside, 6 mersiye, 1 terkib-bent, 1 terci-bent, 3 muaşşer (onlu), 2 müsemmen (sekizli), 7 müseddes (altılı), 1 muhammes (beşli), 94 tarih, 2 murabba, 1 muamma, 8 tahmis, 1115 gazel, 28 rubai, 26 kıt’a vardır.
Şiirlerinden örnekler...
Örnek 1
Sanman bizi kim şîre-i engûr ile mestiz
Biz ehli harâbâtdanız mest-i Elest'iz
Ter-dâmen olanlar bizi âlûde sanır lîk
Bizi mâil-i bûs-ı leb-i câm ü kef-i destiz
Sadrın gözedüp neyliyelim bezm-i cihânın
Pây-ı hum-ı meydir yerimiz bâde-perestiz
Mâil değiliz kimsenin âzârına ammâ
Hâtır-şirken-i zâhid-i peymane-şikestiz
Erbâb-ı garaz bizden irâğ olduğu yeğdir
Düşmez yere zîrâ okumuz sâhib-i şastız
Bu âlem-i fânîde ne mîr ü ne gedâyız
Âlâlara âlâlanırız pest ile pestiz
Hem-kâse-i erbâb-ı diliz arbedemiz yok
Meyhânedeyiz gerçi velî aşk ile mestiz
Örnek 2
Gör zâhidi kim sâhib-i irşâd olayım der
Dün mektebe vardı bugün üstâd olayım der
Meyhânede ister yıkılup olmağı vîrân
Bîçâre harâb olmadan âbâd olayım der
Elden komasun câm-ı meyi gül gibi bir dem
Her kim ki bu gamhânede dilşâd olayım der
Bir serv-kadün bende-i efgendesi olsun
Âlemde o kim gussadan âzâd olayım der
Ömrün geçirüp kûh-ı belâda dil-i şeydâ
Berhem-zen-i hengâme-i Ferhâd olayım der
Vasl istemeyüp hicr ile hoş geçdügi bu kim
Miskîn gam-ı cânâneye mu‘tâd olayım der
Gezdi yürüdi bulmadı bir eglenicek yer
Min-ba‘d yine âzim-i Bağdâd olayım der
Bağdâd sadefdür güheri dürr-i Necef’dür
Yanında anun dürr ü güher seng-i hazefdür
