Deme Nedir Edebiyat Türlerinden Deme

Deme nedir edebiyat türlerinden deme... Halk edebiyatı... Tekke ve tasavvuf edebiyatı... Alevi-Bektaşi şiiri... Deyiş.... Detaylar Butik Kitap'ta...

22 Nov 2021 Genel 889

Deme nedir edebiyat türlerinden deme

Deme ya da diğer adıyla deyiş, Alevi-Bektaşî halk şairlerinin bağlamayla söylediği tasavvufi şiirlerdendir. Nefesle ilahinin Alevi-Bektaşî edebiyatındaki halidir.

Demenin özellikleri:

Alevi-Bektaşî halk şairleri tarafından, özel bir ezgiyle ve bağlamayla, genel olarak semah törenlerinde söylenir.
Bu şiirler cem törenlerinde, saz ile söylenir.
Sekizli hece ölçüsüyle yazılır.
En az üç dörtlüktür.

Deme örnekleri

ŞÂH'A GİDELİM

Şu görünen yayla ne güzel yayla
Bir dem süremedim giderim böyle
Pirim ben gidiyom sen himmet eyle
Bu yıl bu yayladan Şâh'a gidelim

Eğer ekilir de bostan olursam
Şu halkın diline destan olursam
Kara toprak senden üstün olursam
Bu yıl bu yayladan Şâh'a gidelim

Bir bölük turnaya sökün dediler
Yürekteki derdi dökün dediler
Yayladan öteki yakın dediler
Bu yıl bu yayladan Şâh'a gidelim

Alınmış abdestim aldırırlarsa
Kılınmış namazım kıldırırlarsa
Sizde Şâh diyeni öldürürlerse
Bu yıl bu yayladan Şâh'a gidelim

Pir Sultan Abdalım dünya durulmaz
Tâlip Pîre varmak ile yorulmaz
Ala gözlü Şah karşımdan ayrılmaz
Bu yıl bu yayladan Şâh'a gidelim

( Pir Sultan Abdal )

HAK YOLUNA GİDENLERİN

Hak yoluna gidenlerin
Asâ olsam ellerine
Er pîr vasfın edenlerin
Kurban olsam dillerine

Bir üstada olsam çırak
Bir olurdu yakın ırak
Yapsalar kemiğim tarak
Yâr zülfünün tellerine

Yönüm Hakk'a döndürseler
Kemiğimi kavursalar
Harman gibi savur salar
Mahabbetin yellerine

Torunuyuz bir dedenin
Tohumuyuz bir bedenin
Münkir ile ceng edenin
Silah olsam bellerine

Seyrânî kaldır parmağın
Vaktidir Hakk'a durmağın
Deryaya akan ırmağın
Katre olsam sellerine

(Seyrânî)