Hoca Dehhani Kimdir?
Hoca Dehhani kimdir? Divan edebiyatı... Klasik Türk edebiyatı... Osmanlı edebiyatı... Eski Türk edebiyatı... Divan şiiri... Divan edebiyatının ilk şairi... Hoca Dehhani... Detaylar Butik Kitap'ta...
Hoca Dehhani kimdir?
Bilim dünyasına Fuat Köprülü'nün tanıttığı Hoca Dehhani divan edebiyatının ilk şairidir. Mecdut Mansuroğlu incelediği mecmualarda on şiirine tesadüf etmiştir. Tezkirelerde Hoca Dehhani'nin adına rastlanmaz. Şairin Horasan’dan geldiği bildirilir. I. ya da III. Alaaddin Keykubat döneminde yaşadığı ve sarayda bulunduğu düşünülmektedir. Din-dışı yani la-dini (profan) şiirler kaleme almıştır. 20.000 beyitten oluşan bir Selçuklu Şehnamesi kaleme aldığı bilinir. Bu bilgiyi Yarcanî kendi Şehname’sinde vermiştir fakat söz konusu yapıta ulaşılamamıştır. Hoca Dehhani'nin diğer özelliklerini şöylece maddeleştirebiliriz:
- Gazel ile kaside formuna yakın olan şiirleri Ömer bin Mezid’in Mecmuatü’n Nezair’iyle Eğirdirli Hacı Kemal’in Camiü’n Nezair’inde yer almaktadır. Bunun yanı sıra Şeyhoğlu Mustafa’nın Kenzü’l Kübera’sında da ismi geçmektedir.
- Hatiboğlu da Makalat-ı Hacı Bektaş Veli Horasanî ile Letaifname isimli yapıtlarında onun büyük bir şair olduğundan söz etmektedir.
- Şeyhoğlu, Kadı Burhaneddin, Nesimî, Ahmedî, Şeyhî ile Ahmed-i Dai Hoca Dehhani'ye nazireler kaleme almıştır.
- Farsça bilmektedir ve Farsça şiirler kaleme aldığı düşünülmektedir.
- Şeyhoğlu Mustafa’nın ardından Anadolu’da din dışı şiirler kaleme alan ikinci şairdir.
Hoca Dehhani'nin şiirlerinden örnekler
Gazel 1
Bir kadehle bizi sâkî gamdan âzâd eyledi
Şâd olsun gönlü anın gönlümü şâd eyledi
Bende idi bunca yıllar kaddine serv-i revan
Doğrulukla kulluk ettiğiyçün âzâd eyledi
Husrev-i huban eden sen dilber-i şîrîn lebi
Bîsütûn-i aşk içinde beni ferhâd eyledi
Od ile korkutma vâ’iz bizi kim lâ’l-i nigâr
Cânımız bizüm oda yanmaya mu’tâd eyledi
İster isen mülk-i hüsn âbâd ola dâd eyle kim
Padişehler dâd ile mülkini âbâd eyledi
Gazel 2
Acep bu derdümün dermânı yok mu
Ya bu sabr itmegün oranı yok mu
Yanaram mumlayın başdan ayaga
Nedür bu yanmagın pâyânı yok mu
Güler düşmen benüm agladuguma
Acep şol kâfirin imânı yok mu
Delüpdür cigerümi gamzen oku
Ara yürekte gör peykânı yok mu
Su gibi kanumu topraga kardun
Ne sanursın garibün kanı yok mu
Cemâli-i hüsnüne mağrur olursın
Kemal-i hüsnünün noksanı yok mu
Begüm Dehhâni’ye ölmezden öndin
Tapuna irmegün imkânı yok mu
