İlk Edebi Roman Hangisidir? Özellikleri Nelerdir?
Türk edebiyatında ilk edebi roman kim tarafından yazılmıştır? Bu roman neler anlatmaktadır? Ne zaman ve hangi gazetede yayımlanmıştır? Bütün bu bilgiler yazımızda...
İlk edebi roman
Türk edebiyatında ilk edebi roman, Namık Kemal tarafından yazılmıştır. 1876 yılında yayımlanan bu roman, Namık Kemal'in edebi dehasını göstermesi açısından oldukça önemlidir. Romanın çok önemli birkaç özelliği vardır. Bunları şöylece sıralayabiliriz:
- Edebi özellikler bakımından dönemine göre oldukça ileridir.
- Her bölümün başında bir kaside parçası vardır.
- Bu parçalar, bölümle ilişkilidir ve bölümde anlatılanları özetler.
- Yazar, psikolojik araştırmalara girişmiştir.
- Büyüme ve olgunlaşma macerasını başkahraman üzerinden anlatmıştır.
- Tasvir ve tahliller, romanda önemli bir yer tutmaktadır.
İntibah'ı yukarıdaki özellikler, döneminin kaliteli romanlarından biri haline getirmektedir.
İntibah'ın kısa bir özeti
Romanın başkahramanı Ali Bey'dir. Babası ölünce içine kapanan Ali Bey'i Çamlıca'da tanıştığı Mahpeyker isimli seks işçisi olan bir kadın hayata bağlamıştır. Bundan hoşnut olmayan annesi eve Dilaşub isimli bir hizmetçi almıştır. Mahpeyker'in seks işçisi olduğunu öğrenen Ali Bey, ondan ayrılmıştır. Mahpeyker de Dilaşub'a iftira atmış, Ali Bey'in ondan ayrılmasını sağlamıştır. Ali Bey'in Dilaşub'u esirciye satması üzerine Mahpeyker genç kadını almış ve onu bir eve hapsetmiştir. Ali Bey'i de bu eve bir şekilde, öldürtmek üzere getirmiştir. Durumu öğrenen Ali Bey, paltosunu Dilaşub'a örtmüş, polis getirmeye gitmiştir. Kiralık katil, Ali Bey zannederek Dilaşub'u öldürmüş, eve gelen Ali Bey de Mahpeyker'i öldürmüştür. İlk edebi roman, şu özlü sözle bitmiştir:
"Son pişmanlık fayda vermez."
İlk edebi romanın ana fikri
İntibah'ın ana fikri, az önce de verdiğimiz gibi son pişmanlığın fayda vermeyeceğidir. Romanın sonunda verilen ana fikir, İntibah'ın öğretici bir tarafının bulunduğunu ortaya koymaktadır. Yazar, Ali Bey şahsında bir olgunlaşma öyküsü anlatmıştır. Ama bu öyküdeki olgunlaşmanın Ali Bey'i yanlış yönlere sevk etmesinden dolayı romanın son cümlesini bir mesaj olarak yazmıştır. Edebiyatın insanları yetiştiren bir araç olduğunu düşünen Namık Kemal, bu romanıyla okura doğru yolu göstermek istemiştir. Ali Bey, yazarın bilincini yansıtan, kendi düşüncelerini okura aktarmasını sağlayan kahramandır. Yani Ali Bey yansıtıcı bilinçtir.
