Öykü Türleri Nedir?
Öykü türleri nedir? Hikaye türleri... Hikayecilik... Öykücülük... Türk öykücülüğü... Türk hikayeciliğinde anlayışlar ve ekoller... Detaylar Butik Kitap'ta...
Öykü türleri nedir?
Öykücülükte üç anlayış ya da tür vardır. Olay hikayesi, durum hikayesi ve ben merkezli hikaye. Döneme, dönemin sosyolojik ve sanatsal anlayışına göre yazarlar farklı türlerde öyküler yazmıştır. Yazarların hikayecilikte anlayış değiştirmesi, onların sanatı algılayış biçimleriyle de yakından ilişkilidir.
Olay hikâyesi
Bu tip hikayelere “klasik olay öyküsü” adı verilir. Bu tarzı, Fransız sanatçı Guy de Maupassant geliştirdiğinden bu tip hikayelere “Maupassant tarzı öykü” adı da verilmektedir. Türk yazınında bu tip hikayeciliğin en önemli temsilcisi Ömer Seyfettin'dir. Bunun yanı sıra Refik Halit Karay, Reşat Nuri Güntekin ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu da Mauppassant tarzı hikayeciliğin temsilcisi olmuştur.
Durum hikâyesi
Bu tür hikayelere “çağdaş öykü” adı da verilmektedir. Her öykü olay unsuruna dayanmamaktadır. Bu tip hikayelerde merak ögesi arka plana atılmıştır. Yazarlar, bu hikayelerde okuru sarsan, çarpan ve heyecanladıran bir anlatıma sahiptir. Gündelik yaşamdan bir kesit sunarlar ya da bir insanlığa dair bir durumu anlatırlar. Durum hikayesini meşhur Rus yazar Anton Çehov geliştirildiğinden bu tarz hikayelere “Çehov tarzı hikaye” adı da verilmektedir. Türk yazınında bu tip hikayeciliğin öne çıkmış ismi Memduh Şevket Esendal'dır. Sait Faik Abasıyanık da bu türün başarılı temsilcileri arasında yer almaktadır.
Ben merkezli öykü
Durum öyküsüne benzer tarafları olan fakat yazarın (kahraman ve anlatıcı olan yazarın) daha ziyade kendi ruh durumu ve hayal dünyasını aksettirdiği öykülere “ben merkezli öykü” adı verilmektedir. Bu öykülerde vakalar kahraman olan anlatıcının bakış açısı ile verilmektedir. Öykünün başkahramanı yazardır. Yazar, başından geçen hadiseleri kendini merkeze koymak suretiyle anlatmaktadır. Bu öykücülükte yazar, gözlemlerle vakalardan hareket ederek ferdi bunalımlara ve çıkmazlara yönelmektedir. Bundan dolayı bu tür öykülere “bireyi birey olarak işleyen öyküler” adı da verilmektedir. İlk kez Avrupa'da karşılaşılan bu tür öykünün öncüsü Franz Kafka olarak bilinmektedir. Ben merkezli hikayenin Türk yazınındaki ilk temsilcisi Haldun Taner'dir. Bilge Karasu, Oğuz Atay ve Nezihe Meriç de bireyi ele alan (ben merkezli) öyküler kaleme almıştır.
