Rubai Nedir? Özellikleri Nelerdir? Rubai Örneği
Rubai nedir? Özellikleri nelerdir? Rubai örneği... Divan edebiyatı... Divan şiiri... Tek dörtlükten oluşan nazım şekilleri... Detaylar Butik Kitap'ta...
Rubai nedir? Özellikleri nelerdir?
Rubai tek dörtlükten oluşmaktadır. “Terane, dü-beyt, çar-mısra, çehar-mısra” isimleri ile de anılmaktadır. Türk Dil Kurumu'nun çevrimiçi Türkçe sözlüğünde rubai şu tanımla yer alır:
"Divan edebiyatında dört dizeden oluşan ve belirli aruz kalıpları ile yazılan şiir, dördül"
Uyak düzeni aaxa şeklindedir. Üçüncü dizesine "hasî" ya da "hadım" ismi verilmektedir. Türk edebiyatına İran’dan gelmiştir. Dinsel, felsefî ve fikri konular üzerine yazılmaktadır. Diğer özelliklerini şöyle sıralayabiliriz:
- Genellikle mahlas kullanılmamaktadır.
- Aruzun ahrem (mefûlünle başlayan kalıplar) ile ahreb (mefûlüyle başlayan kalıplar) kalıpları ile yazılmaktadır.
- Türk edebiyatında sadece ahreb kalıpları tercih edilmiştir.
- Şair aynı başlık altındaki değişik kalıpları tercih edebilmektedir. Yani tüm dizeler farklı bir vezin ile yazılabimektedirir.
- Genel olarak üçüncü dize düşünceyi en kuvvetli bir biçimde ifade ettiğinden öteki dizelerden ayrı bir vezin ile yazılmaktadır.
- Türk edebiyatında XIV. asırdan başlayarak kullanılmıştır.
- En fazla bilinen rubai şairi İran edebiyatındaki en önemli şairden biri olan Ömer Hayyam’dır.
- 4 mısrası da uyaklı olan rubailere "rübai-i musarra" ismi verimektedirlir. (aaaa)
- Azmizade Haleti bin civarındaki rubaileri ile tanınmıştır. Bundan dolayı XVII. asır rubainin altın çağı olmuştur.
Rubai örneği:
Esrârını dil zamân zamân söyler imiş Hoş ol ki çekem dem-i ecel bade-i nab
Hengâme-i gamda dâstân söyler imiş Sermest yatam kabrde ta ruz-i hisab
Aşk ehli olup da mihnet-i hicrâna Gavga-yı kıyamette duram mest ü harab
Ben sabr ederim diyen yalan söyler imiş Ne fikr-i hisab ola ne idrak-i azab
