Türkü Nedir Edebiyat Türlerinden Türkü

Türkü nedir edebiyat türlerinden türkü... Türkülerin özellikleri nelerdir? Ölçüsü, nazım birimi, kafiye özellikleri.... Sözlü edebiyattaki yeri... Detaylar Butik Kitap'ta...

20 Sep 2021 Genel 2045

Türkü nedir edebiyat türlerinden türkü

Sözlü edebiyat geleneğinin ürünü olan türküler, halk edebiyatının inceleme alanına girer. Daha çok dörtlüklerle söylenen türküler, bestelenmek için üretilir. Türkülerin diğer özelliklerini de şöylece sıralayabiliriz:

  • Türlü ezgiler ile söylenen anonim halk şiiri nazım şeklidir ama söyleyeni belli türküler de bulunur.
  • Türkü sözcüğü, “Türk” sözcüğüne ilave edilen nispet “–i”si ile üretilmiştir. “Türk’e özgü” manasına gelir.
  • Türkünn her kıtası iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm asıl sözlerin yer aldığı kısımdır ve bu kısma "bent" adı verilir. İkinci bölümse bentlerin sonlarında tekrarlanan nakaratlardır. Bu kısma da "bağlama" ya da "kavuştak"adı verilir fakat kavuştaksız türküler de bulunur.
  • Türküler, genel olarak 7'li, 8'li, 11'li hece ölçüsü ile yazılır.
  • Ninnileri de türkü olarak değerlendirmek mümkündür.
  • Türküler, halkı etkileyen konularla ilgili yazılır. Deprem, ölüm, kıtlık, aşk, kahramanlık, ayrılık bu konulardandır

Türkü çeşitleri

1.Ezgilerine göre türküler

  • Usûllü Türküler: Oyun havaları (Oturak, Kırık Hava, Horon, Zeybek, Sümmani)
  • Usûlsüz Türküler: Uzun havalar (Divan, Hoyrat, Bozlak, Garip, Kerem, Çukurova)
  1. Konularına Göre Türküler
  • Konularına göre "ninniler, çocuk türküleri, kahramanlık ve askerlik türküleri, aşk türküleri, tören türküleri, iş tabiat türküleri, karşılıklı türküler, ağıtlar ve oyun türküleri vb." türleri vardır.

3.Yapılarına Göre Türküler

  • Bentleri mâni dörtlükleri ile kurulan türküler.
  • Bentleri dörtlükler ile kurulan türküler.
  • Bentleri üçlükler ile kurulan türküler.
  • Bentleri beyitler ile kurulan türküler.

Türkü örneği

Kızılırmak Türküsü

Altı kardeş idik bindirdik ata

Hürü'yü yolladık üç köyden öte

Kızılırmağa varınca oldu bir hata

 

Nettin Kızılırmak allı gelini

Gelini gelini benim yarimi

 

Evde kaynanası evi bezedir

Yolda kaynatası yolu gözedir

Gelinsiz haneyi kime bezedir

 

Nettin Kızılırmak allı gelini

Gelini gelini benim yarimi

 

Atlılar da Kapaltı'nı dolaşır

Yengeler de kuzu gibi meleşir

Kara heber güveyiye ulaşır

 

Nettin Kızılırmak allı gelini

Gelini gelini benim yarimi

 

Köprüye varınca köprü yıkıldı

Üç yüz atlı birden suya döküldü

Nice yiğitlerin beli büküldü

 

Nettin Kızılırmak allı gelini

Gelini gelini benim yarimi

 

Tüfek getirin de şu kartalı vuralım

Dalgıç getirin de allı gelini bulalım

Biz gelinsiz nasıl köye varalım

 

Nettin Kızılırmak allı gelini

Gelini gelini benim yarimi

 

Elinin kınası soldu mu ola

Gözünün sürmesi soldu mu ola

Evde kaynatası duydu mu ola

 

Nettin Kızılırmak allı gelini

Gelini gelini benim yarimi

 

Kızılırmak parça parça olaydın

Her bir parçan bir yerlerde kalaydın

Sen de benim gibi yarsız kalaydın

 

Nettin Kızılırmak allı gelini

Dalga vurdu göremedim boyunu