Türkü Nedir Edebiyat Türlerinden Türkü
Türkü nedir edebiyat türlerinden türkü... Türkülerin özellikleri nelerdir? Ölçüsü, nazım birimi, kafiye özellikleri.... Sözlü edebiyattaki yeri... Detaylar Butik Kitap'ta...
Türkü nedir edebiyat türlerinden türkü
Sözlü edebiyat geleneğinin ürünü olan türküler, halk edebiyatının inceleme alanına girer. Daha çok dörtlüklerle söylenen türküler, bestelenmek için üretilir. Türkülerin diğer özelliklerini de şöylece sıralayabiliriz:
- Türlü ezgiler ile söylenen anonim halk şiiri nazım şeklidir ama söyleyeni belli türküler de bulunur.
- Türkü sözcüğü, “Türk” sözcüğüne ilave edilen nispet “–i”si ile üretilmiştir. “Türk’e özgü” manasına gelir.
- Türkünn her kıtası iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm asıl sözlerin yer aldığı kısımdır ve bu kısma "bent" adı verilir. İkinci bölümse bentlerin sonlarında tekrarlanan nakaratlardır. Bu kısma da "bağlama" ya da "kavuştak"adı verilir fakat kavuştaksız türküler de bulunur.
- Türküler, genel olarak 7'li, 8'li, 11'li hece ölçüsü ile yazılır.
- Ninnileri de türkü olarak değerlendirmek mümkündür.
- Türküler, halkı etkileyen konularla ilgili yazılır. Deprem, ölüm, kıtlık, aşk, kahramanlık, ayrılık bu konulardandır
Türkü çeşitleri
1.Ezgilerine göre türküler
- Usûllü Türküler: Oyun havaları (Oturak, Kırık Hava, Horon, Zeybek, Sümmani)
- Usûlsüz Türküler: Uzun havalar (Divan, Hoyrat, Bozlak, Garip, Kerem, Çukurova)
- Konularına Göre Türküler
- Konularına göre "ninniler, çocuk türküleri, kahramanlık ve askerlik türküleri, aşk türküleri, tören türküleri, iş tabiat türküleri, karşılıklı türküler, ağıtlar ve oyun türküleri vb." türleri vardır.
3.Yapılarına Göre Türküler
- Bentleri mâni dörtlükleri ile kurulan türküler.
- Bentleri dörtlükler ile kurulan türküler.
- Bentleri üçlükler ile kurulan türküler.
- Bentleri beyitler ile kurulan türküler.
Türkü örneği
Kızılırmak Türküsü
Altı kardeş idik bindirdik ata
Hürü'yü yolladık üç köyden öte
Kızılırmağa varınca oldu bir hata
Nettin Kızılırmak allı gelini
Gelini gelini benim yarimi
Evde kaynanası evi bezedir
Yolda kaynatası yolu gözedir
Gelinsiz haneyi kime bezedir
Nettin Kızılırmak allı gelini
Gelini gelini benim yarimi
Atlılar da Kapaltı'nı dolaşır
Yengeler de kuzu gibi meleşir
Kara heber güveyiye ulaşır
Nettin Kızılırmak allı gelini
Gelini gelini benim yarimi
Köprüye varınca köprü yıkıldı
Üç yüz atlı birden suya döküldü
Nice yiğitlerin beli büküldü
Nettin Kızılırmak allı gelini
Gelini gelini benim yarimi
Tüfek getirin de şu kartalı vuralım
Dalgıç getirin de allı gelini bulalım
Biz gelinsiz nasıl köye varalım
Nettin Kızılırmak allı gelini
Gelini gelini benim yarimi
Elinin kınası soldu mu ola
Gözünün sürmesi soldu mu ola
Evde kaynatası duydu mu ola
Nettin Kızılırmak allı gelini
Gelini gelini benim yarimi
Kızılırmak parça parça olaydın
Her bir parçan bir yerlerde kalaydın
Sen de benim gibi yarsız kalaydın
Nettin Kızılırmak allı gelini
Dalga vurdu göremedim boyunu
