Ercişli Emrah Kimdir? Eserleri Nelerdir?
Ercişli Emrah kimdir? Eserleri nelerdir? Halk edebiyatı... Halk ozanları... Aşıklar... Halk şairleri... Detaylar Butik Kitap'ta...
Ercişli Emrah kimdir?
Ercişli Emrah, Erzurumlu Emrah ile karıştırılır. Yaşamına dair bilgiler azdır. Onunla alakalı bilgileri Ercişli Emrah ile Selvihan Hikâyesi ile bir iki küçük dokümandan öğreniriz. Ercişli Emrah'ı bilim dünyasına Fuat Köprülü 1930’lu senelerde tanıtmıştır, ilk araştırmayı da Murat Uraz gerçekleştirmiştir. Araştırmacılar Erzurumlu Emrah'la Ercişli Emrah’ın aynı kişi olmadığını şu kriterlere dayanarak ortaya koymuştur:
-
- Erzurumlu Emrah’ta divan şiirinin tesiri bulunuyorken Ercişli Emrah'ın şiirleri halk şiiri niteliklerini yansıtır.
- Erzurumlu Emrah medrese eğitimi görmüşken Ercişli Emrah'ın âşık olan babasından sınırlı bir eğitim aldığı bilinir.
- Ercişli Emrah’ın badeli olmasına karşılık, Erzurumlu badeli değildir.
- Ercişli Emrah “din, tasavvuf, ezel, ebed, varlık, yokluk, bu dünya, öbür dünya” vb. kavramlar ile hiç ilgilenmemiştir, Erzurumlu ise dinle tasavvuf konularıyla da ilgilenmiştir.
- Erzurumlu halk şiiri türlerinin yanı sıra divan, kalenderi, semaî ve gazel vb. türlerde de kalem oynatmış “kalem şairi”dir. Ercişli Emrah şiirlerinin tümünü hece ile yazmıştır.
- Erzurumlu Emrah, Nakşibendî tarikatının Halidiye kolundandır. Ercişli Emrah’ın belli bir tarikat ile bağlantısı bulunmamaktadır.
- Erzurumlu Emrah’ın bilhassa aruz ile kaleme aldığı şiirleri Arapça ve Farsça kökenli sözcük ve tamlamalar ile doludur. Ercişli’nin şiirlerindeyse Azerbaycan Türkçesiyle Van’ın Erciş ilçesinin ağız özellikleri vardır.
- Ercişli Emrah üzerine araştırma yapanlar onun tüm şiirlerine ulaşamamıştır. Erzurumlu Emrah’ınsa elimizde divanı vardır.
- Ercişli Emrah’ın yaşamı çevresinde oluşan Ercişli Emrah ile Selvihan Hikâyesi vardır. Oysa Erzurumlu Emrah’ın yaşamı çevresinde oluşan böyle bir hikâye bulunmamaktadır.
Eserlerinden örnekler
Örnek 1
Yüzbin mihnet ile bir bağ yetirdim
Yemedim meyvesin el aldı gitti
Ağlar gözyaşımı Ceyhun eyledim
Çalkandı dünyayı sel aldı gitti
Yüzbin dert çekmişim bin dahi gerek
Çok ömür ister ki bir dahi görek
Yârim elden aldı o zalim felek
Hoyrat dost bağından gül aldı gitti
Nazlı yâre kem haberim geliptir
Dostlar ağlar düşmanlarım gülüptür
Dediler ki Dertli Emrah oluptur
Kimi kazma kimi bel aldı gitti
Örnek 2
Bir (y) iğit gurbete çıksa
Gör başına neler gelir
Sılası fikrine düşer
Yaş gözüne dolar gelir
Kalemnen çekilmiş kaşlar
Gözümden akıttım yaşlar
Yuvasın terk eden kuşlar
Yuvam diyer döner gelir
Emrah diyer servi boyun
Hürü melem midir soyun
Sürüden ayrılan koyun
Kuzum diyer meler gelir
Örnek 3
Uca dağların başından
Perim güle güle gelir
Ondört onbeş nazeninnen
Elin vermiş ele gelir
Yeriyip terliyip izi
Humarlanıp ala gözi
Deriptir deste nergizi
Terin sile sile gelir
Emrah diyer üç-ce bayram
Olam gözlerine hayran
Ya maraldır ya da ceyran
Düşüp çölden çöle gelir
