Gelibolulu Mustafa Ali (16 Yüzyıl) Kimdir?
Gelibolulu Mustafa Ali (16 yüzyıl) kimdir? Divan edebiyatı... Divan şiiri... Klasik Türk şiiri... Detaylar Butik Kitap'ta...
Gelibolulu Mustafa Ali (16 yüzyıl) kimdir?
Şair, tarihçi ve devlet adamı olan Âlî, Gelibolu’da doğmuştur. Asıl adı Mustafa, mahlası ilk zamanlarda Çeşmî, sonraları Âlî olmuştur. Kütahya, Mısır, Manisa, Bosna, Gürcistan, Azerbaycan, Halep ve İstanbul’da üst düzey devlet görevlerinde bulundu.
Dört Divan’ı vardır. Hamse oluşturacak kadar mesnevisi vardır: Mihr ü Mah, Riyazü’s-Salikîn, Tuhfetü’l-Uşşak, Camiü’l-Buhur Der-Mecalis-i Sur, Mihr ü Vefa. Divan’larının en dikkat çekici özelliği bahr-ı tavil gibi örneklerinin bulunmasıdır.
Bahr-ı tavîl: Vezinle yazılan düzyazıdır. Şair, aruzun “fe‘ilâtün, mefâ‘îlün, müstef‘ilün” gibi tefilelerini/cüzlerinden istediği kadar kullanarak yazmaktadır. Şeyhî, Necatî, Mesihî, Bakî, Hayalî, Ruhî, İshak, Usulî, Fuzulî, Sultan Murat, Celâl, Salih, Emrî, Gınayî ve Rahmî’ye nazireler yazmıştır. Hafız-ı Şirazî ve Molla Camî’den etkilenmiştir. Şiirlerinde toplumsal hayatın izleri vardır. Psikolojik sıkıntılarını yansıttığı hasbihâl tarzı şiirlerle dile getirmiştir.
- İstanbul’la ilgili kasidesi, gûy u çevgân oyununu anlattığı şiiri, işretnameleri, manzum mektubu, sevgilisi ile arasındaki münasebetleri işlediği manzumeleri, sevgilisinin ölümüne düşürdüğü tarihi, ziyaret ettiği yerler için yazdığı gazelleri, hayvan mersiyesi ve şehrengizi ile farklı konulara eğilmiştir.
- Ayrıca köpeğine yazdığı mersiyeler bulunmaktadır.
- Tarih ve biyografi eserleri: Künhü’l-Ahbar, Nusretname, Menakıb-ı Hünerveran
- Münşeat: Menşeü’l-İnşa ve Münşeat
- Menkıbe: Mirkatü’l-Cihad
- Siyasetname: Nasihatü’s-Selatin
- Dört divanı vardır. İlk divanına gençliğinde yazdığı şiirleri almış, daha sonra yazdığı şiirlerini hayatının dönemlerine göre tasnif ederek Varidatü’l-Enîka ve Layihatü’l-Hakîka adlı iki ayrı divanda toplamış, son yıllarında yazdığı şiirlerini de dördüncü divanına almıştır.
- Gazellerinden seçtiği yüz matla beytini Gül-i Sad-berg’te bir araya getirmiştir.
- Varidatü’l-Enîka ve Layihatü’l-Hakîka adlı divanlarından seçmeler yaparak başına bir mukaddime eklemek suretiyle Sadef-i Sad-güher’i tertip etmiştir.
