Karacaoğlan Kimdir? Şiirlerinden Örnekler
Karacaoğlan kimdir? Şiirlerinden örnekler... Halk edebiyatı... Halk şiiri... Şiir... Hece ölçüsü... Türk şiiri... Detaylar Butik Kitap'ta...
Karacaoğlan kimdir?
Asıl adı Mehmet, Hasan, Halil ya da İsmail’dir, bu konuda net bir bilgi yoktur. Üç farklı Karacaoğlan bulunmaktadır. Birincisi bildiğimiz Güneyli Karacaoğlan’dır ve Elif’e aşıktır. İkincisi Balkanlardaki güzellere aşık olan Karacaoğlan’dır. Üçüncüsüyse sarayda yaşamını sürdüren “Saraylı Karacaoğlan"dır. Bu üç şair birbiriyle karışılmıştır. En fazla bilinen ve edebiyata mal olan Karacaoğlan “Güneyli Karaca Oğlan” ve “Çukurovalı Karacaoğlan”dır. Karacaoğlan, Adana’nın Feke ilçesinin Göğçeli köyündendir fakat Osmaniye (Bahçe-Farsak), Mersin (Mut-Çukur-yeni adı Karacaoğlan), Karaman (Ermenek), Osmaniye (Kadirli) Aksaray (Kargın), Gaziantep (Nizip), Kilis (Musabeyli), Türkmenistan, Azerbaycan ve Balkanlar da ona sahip çıkmaktadır. Değişik yerlerde mezarı bulunmaktadır: Yozgat-Sorgun, Karaman-Başdere, Mersin-Mut, Kahramanmaraş-Gazel Yaylası, Osmaniye-Düziçi-Düldül Dağı, Erzurum-Oltu-Zemzem Dağı, Osmaniye-Bahçe-Hodu Yaylası, Mersin-Tarsus.
- Kimi şiirlerinde Halep’in fethi, Nemse Kralı ve Acem Şahı’na savaş açılması gibi olayları işlemiştir.
- Onun şiirleri ile Ercişli Emrah, Âşık Kerem, Âşık Sefer Ali (Azerbaycan) Kayıkçı Kul Mustafa, Gündeşlioğlu, Gevherî, Âşık Ömer, Dadaloğlu, Erzurumlu Emrah’ın şiirleri birbirine karışmıştır.
- Yaşamına ilişkin anlatılanlar uydurmadır.
- Kimi koşmaları türküleşmiştir.
- “Karacaoğlan çığırma” geleneği vardır.
- Dili duru ve sadedir. Arapça ve Farsça sözcük sayısı azdır.
- Aşk, tabiat, sevgi ve güzellik üstüne şiirler kaleme almıştır. Az da olsa dinsel şiirleri bulunmaktadır.
- Hecenin 8’li ve 11’li ölçüsünü kullanmıştır. Günümüze 500 dolayında şiiri gelmiştir.
- Ali Ufki Mecmua-i Saz ü Söz’ünde Karacaoğlan'dan bahsetmiştir.
Şiirlerinden örnekler...
Elif
İncecikten bir kar yağar,
Tozar Elif, Elif deyi...
Deli gönül abdal olmuş,
Gezer Elif, Elif deyi...
Elif’in uğru nakışlı,
Yavrı balaban bakışlı,
Yayla çiçeği kokuşlu,
Kokar Elif, Elif deyi...
Elif kaşlarını çatar,
Gamzesi sineme batar.
Ak elleri kalem tutar,
Yazar Elif, Elif deyi...
Evlerinin önü çardak,
Elif'in elinde bardak,
Sanki yeşil başlı ördek
Yüzer Elif, Elif deyi...
Karac'oğlan eğmelerin,
Gönül sevmez değmelerin,
İliklemiş düğmelerin,
Çözer Elif, Elif deyi...
Üryan Geldim Yine Üryan Giderim
Üryan geldim gene üryan giderim
Ölmemeye elde fermanım mı var
Azrail gelmiş de can talep eyler
Benim can vermeye dermanım mı var
Dirilirler dirilirler gelirler
Huzur-ı mahşerde divan dururlar
Harâmî var diye korku verirler
Benim ipek yüklü kervanım mı var
Er isen erliğin meydana getir
Kadir Mevlâm noksanımı sen yetir
Bana derler gam yükünü sen götür
Benim yük götürür dermanım mı var
Karac'oğlan der ki ismim överler
Ağu oldu bildiğimiz şekerler
Güzel sever diye isnad ederler
Benim Hak'tan özge sevdiğim mi var
Bana Kara Diyen Dilber
Bana kara diyen dilber
Kaşların kara değil mi
Yüzümü güldüren gelin
Gözlerin kara değil mi
Güzel ben seni isterim
Seni koynumda beslerim
Yüzünü güzel göreyim
Zülüfün kara değil mi
Boyun uzun belin ince
Yanakların olmuş gonca
Salıversin kulunca
Beliğin kara değil mi
Utanırsın akar terin
Güzellikde yok benzerin
En sevgili makbul yerin
Saçların kara değil mi
Beni kara diye yerme
Mevlam yaratmış hor görme
Ela göze siyah sürme
Çekilir kara değil mi
Hint'den Yemen'den çekilir
İner Bağdat'a dökülür
Türlü taama ekilir
Biber de kara değil mi
Göllerde kuğular olur
Göğsü ak kara benlidir
Mısır'da çok zengin vardır
Kölesi kara değil mi
Pınara konan kuğunun
Kanadı beyaz çoğunun
Çöldeki Arap Beyinin
Çadırı kara değil mi
Her yoldan gelir geçerler
Aktan karayı seçerler
Ağalar beyler içerler
Kahve de kara değil mi
Evlerinde sular akar
Güzelleri göze bakar
Hublar yanağına sokar
Sümbül de kara değil mi
Karac'oğlan der maşallah
Birgün görünür inşallah
Kara donludur Beytullah
Örtüsü kara değil mi
