Mukaddime Nedir? Edebiyat Terimi Mukaddime

Mukaddime nedir? Edebiyat terimi mukaddime... Ön söz... Giriş... Edebi metinlere yazılan giriş bölümleri... Detaylar Butik Kitap'ta...

22 Jun 2022 Genel 832

Mukaddime nedir? Edebiyat terimi mukaddime

Bir edebi terim olan mukaddime Arap dilindeki "kdm" kökünden gelir. Bu kökten türeyen mukaddime kelimesi giriş, ön söz, takdim gibi anlamlarda kullanılır. Türk Dil Kurumu'nun çevrimiçi Türkçe sözlüğünde "mukaddime" kelimesinin karşılıkları şöyledir:

"Ön söz. Bir olayın başlangıcı."

Eskiden beri, edebi kitaplarda ve sanatsal eserlerde yazarlar ön söz yazmayı bir alışkanlık haline getirmiştir. Ön söz yazan sanatçılar ya da edebiyatçıların esas amacı, kitabın neden yazıldığını, kime ithaf edildiğini, nelerden bahsedildiğini, hangi kaynaklardan yararlanıldığını ortaya koymaktır. Pek çok yazar ya da sanatçı, ön sözler yazmak suretiyle okurla daha sağlıklı ve net bir iletişim kurmak isterler. 

Mukaddimeler yazmak...

Ön sözler yazmak bir kitabın yazarının niyetinin anlaşılmasını sağlar. Hatta öyle ki bazı yazarlar, kitaplarının adını bile mukaddime koyabilirler. Mesela İbn-i Haldun'un Mukaddime'si müstakil bir kitaptır ve yazarın tarih, sosyoloji, siyaset, kültür ve yönetimle ilgili fikirlerini içerir.

Yazarlar, mukaddime yazarak konuyla ilgili fikirlerine bir giriş yapmak isterler. Bu da oldukça önemlidir. Okurlar, yazarların konuyu nasıl açmaya çalıştığını öğrenmiş olurlar. 

Mukaddime kelimesi başka karşılıklarla da kullanılmaktadır:

  • medhal,
  • fâtiha (tü’l-kitâb),
  • dîbâce,
  • temhîd,
  • tavtıe,
  • hutbe,
  • tasdîr,
  • takdîm,
  • takdime,
  • sadrü’l-kitâb,
  • risâletü’l-kitâb

Ön söz yazmak özellikle bilimsel eserler için bir adettir. Pek çok yazar bu adeti yerine getirir. Hatta Oğuz Atay ve Korhan Altunyay gibi romancılar, romanlarında da ön söz kullanırlar. Yani özellikle postmodern bir roman yazmak isteyen yazarlar, bir ön söz yazmak suretiyle romanın gerçekle kurmaca arasında bir tür olduğunu ima ederler.