Nesimi Kimdir? Şiirlerinden Örnekler
Nesimi kimdir? Şiirlerinden örnekler... Divan edebiyatı... Divan şiiri... Alevi-Bektaşi şiiri... Hurufilik... Detaylar Butik Kitap'ta...
Nesimi kimdir?
Nesimi'nin asıl adı İmamüddin ya da Nesimüddin’dir. Daha önce Hüseyni, Fazlullah’a bağlanmasının ardından Nesimimahlasını almıştır. Halep’te derisi yüzülmek suretiyle öldürülmüştür. İyi bir eğitim almış alan Nesimi, Azeri Türk'ü ya da Türkmen’dir. Hacı Bayram Veli’ye bağlanmış fakat kabul edilmemiştir. Aşık Paşa’nın ardından ikinci Elifname Nesimi’nindir. Yaşamının ve sanatının iki aşaması bulunmaktadır: İlk aşamada Mevlana’nın etkisi ile Hakkı ve hakikati aramıştır, ikinci aşamada Fazlullah’a bağlanıp batınî ilimler öğrenmiştir ve hurufiliğe meyletmiştir. Mevlâna'nın doktrinlerine bağlı olduğu dönemde “Seyyid, Nesimi, Hüseyni, Seyyid Nesimi ve Naimi” vb. mahlasları tercih etmiştir. Hurufidir fakat kimi bazı kaynaklarda tövbe ederek hurufilikten döndüğü de söylenir. Propaganda yapar, coşkun bir şairdir.
- Eserlerinden dört halifeden yalnızca Hazret-i Ali’ye yer vermiştir, bu yüzden Aleviler onu “şah-ı şehid” olarak adlandırmıştır.
- Şiirlerinde 8 ve 32 harf ile insan yüzünün Allah’ın tecelli yeri olduğundan bahsetmiştir.
- İç kafiyeyle redifi çok fazla kullanmıştır.
- Tuyuğları ile meşhurdur.
- Türkçe Divan’ının haricinde Farsça Divan’ı bulunmaktadır.
- Farsça Divan’ında hurufilikten söz ettiği şiirler bulunmaktadır.
- Mukaddimetü’l Hakayık’ta Hurufiliği anlatmış ve bu yapıtını Fazlullah’ın Cavidanname’sini örnek alarak kaleme almıştır. Bu yapıtta, Kur’an’daki "hurûf-ı mukata’a, abdest, ezan, ikâmet, zekât, oruç, hac, ana babaya iyilik, îmân-ı yakîn vb." konular ile alakalı, harfler ile rakamlar arasında ilişkiler kurarak yorumlarda bulunmuştur.
- Ayetlerle hadisleri şiirinde kullanmıştır.
- Âşık Paşa ile Nesimi Elifname kaleme almıştır. Divan’ında 3 tane Elifname bulunmaktadır.
Nesimi'nin şiirlerinden örnekler
Örnek 1
Ben yitirdim, ben ararım,yar benimdir kime ne
Gah girerim öz bağıma,gül dererim kime ne
Gah giderim medreseye, ders okurum Hak için
Gah giderim meyhaneye,dem çekerim kime ne
Sofular haram demişler bu aşkın şarabına
Ben doldurur,ben içerim,günah benim kime ne
Ben melamet gömleğini deldim,taktım eğnime
Ar-u namus şişesini taşa çaldım,kime ne
Gah çıkarım gökyüzüne,hükmederim kaf ve kaf
Gah inerim yeryüzüne, yar severim kime ne
Kelp rakip böyle diyormuş'güzel sevmek pek günah'
Ben severim sevdiğimi,günah benim kime ne
Sofular secde ederler mescidin mihrabına
Yar eşiği secdeğahım,yüz sürerim, kime ne
Nesimi'ye sordular ki,yarin ile hoş musun
Hoş olayım olmayayım, o yar benim kime ne
Örnek 2
Ey gönül el aynasına bakmanın faydası ne
Sernayeden zararın var satmanın faydası ne
Kendin kadrin bilmeyen ne bilir dostun kıymetin
Merkebin boynuna cevahir takmanın faydası ne
Çobana yazı gerek hem yayıla,hem gerneşe
Çobanı meclise imam etmenin faydası ne
Kargaya üleş gerek hem yiye hem çağıra
Karganın önüne şükker dökmenin faydası ne
Velhasılı Nesimi sen kendimi aleme faş eyleme
Köpeği hamama sokup yumanın faydası ne
