Toplumcu Şiir Nedir? Özellikleri Nelerdir?
Toplumcu şiir nedir? Özellikleri nelerdir? Sosyalist şiir... Toplumsal sınıflar... Gerçekçilik... Detaylar Butik Kitap'ta...
Toplumcu şiir nedir? Özellikleri nelerdir?
Toplumu ve toplumsal problemleri ortaya koyan şiirdir. Nazım Hikmet ile Rıfat Ilgaz’ın şiirleri buna örnektir. XX. asrın başında, hemen hemen bütün dünyada eşzamanlı şekilde gelişen politik ve sosyal hareketlere dayalı olarak yeni bir edebiyat akımı doğmuştur. Toplumcu gerçekçilik denilen söz konusu akım, şiirden edebiyatla sanatın tüm alanlarına dek tesirini ortaya koymuştur. Emekçilerin problemlerini, hayati endişelerini inceleyen söz konusu akımda, “toplum için sanat” görüşü merkeze alınmıştır.
Yazında realist anlayışı; gözlemci gerçekçilik, eleştirel gerçekçilik ile toplumcu gerçekçilik şeklinde 3 farklı bağlamda gelişmiştir. Gözlemci gerçekçilik dış realitenin kendisi gibi yapıta yansıtılmasını, eleştirel gerçekçilik gözlemin eleştirel bir özellik taşımasını içerir iken; toplumcu gerçekçilik tezli oluşu, realiteyi Marksizm fikri etrafında yorumlaması ile diğerlerinden ayrılmaktadır. Toplumcu gerçekçilik, Marksizm’in sanat-edebiyat sahasına yansımasıdır. 1934’te Moskova’da toplanmış olan Yazarlar Birliği Kongresi, Maksim Gorki tarafından özetlenen 4 ilke ile toplumcu gerçekçiliğin kriterlerini ortaya koymuştur. Bu çerçevede:
- Toplumcu gerçekçilik daha evvelki eleştirel gerçekçilikten ayrı olarak yararcı bir yazındır ve bir tezi savunmaktadır.
- "Sosyalist bireysellik sadece kolektif emek içerisinde gelişebilir.” Yazında bireyi ortaya koyan ana unsur kolektivizmdir.
- “Hayat eylemdir ve yaratmaktır. Dünyadaki bireylerin ulaşmayı arzu edeceği en son erek yeryüzünde yaşamanın mutluluğudur.” Yani hayat, maddi ve tabii olan ile sınırlıdır.
- “Sosyalist bireyselliğin geliştirilmesi bu yazının ana ereğidir.” Toplumcu gerçekçilik öğretici bir amaca sahiptir.
Serbest nazım ve toplumcu şiirin nitelikleri
- Toplumcu şiir, yararcı (çıkarcı) özelliklere sahiptir.
- Şiirlerde savunulmuş olan bir görüş bulunmaktadır ve bu fikir kendisini şiirde ortaya koyar.
- Toplumcu şairlere göre bir şair, toplumun bir parçası olduğundan şiirlerini sosyal bir kaygıyla kaleme almalıdır.
- Dilin harekete geçiren kuvvetinden, tesirinden faydalanılmıştır.
- Toplumcu şiirlerde söylev biçemi egemendir. Şiirler, geniş kitlelere seslenmek, onları harekete geçirmek üzere kaleme alınmıştır.
- Şiirde şekilden ziyade muhtevaya önem vermişlerdir ve bu nedenle de ölçüyle uyağa önem vermemişlerdir.
- Gelecekçilikten (fütürizm) etkilenmişlerdir.
